Theater zonder woorden

Kunstlab workshop – 15 juni 2025
Docent: Eva Molhoek

“Het was zó leuk! Je leert mensen op een hele andere manier kennen!”, zei Carolina bij vertrek uit de gymzaal.

Naast beeldende workshops organiseerden we vanuit KunstLab voor het eerst een theaterworkshop. Het was ook de eerste keer dat we dit tegelijk met de Ontmoeting planden. De kantine in De Kosmos is sinds kort namelijk twee keer per maand open op zondag, zodat buurtbewoners met en zonder beperking elkaar kunnen ontmoeten – onder het genot van een kopje koffie of thee en een spelletje. Dit trekt een publiek dat wel openstaat voor een beetje avontuur, zo bleek.

Zeven cliënten en een buurtbewoner hadden zich vooraf al opgegeven. Door bezoekers persoonlijk te vragen mee te doen, sloten daar nog zes mensen bij aan (twee woonbegeleiders en vier cliënten).

In een kort welkom met woorden werd vooral benadrukt: alles is goed. Daarna stapte docent Eva Molhoek over naar een wereld waarin woorden niet meer nodig zijn. Na een vrolijke warming-up daagde ze de deelnemers uit om met haar samen te spelen. Ze was daarbij steeds zowel docent als speler, en wij als deelnemers werden daarin vanzelf meegenomen. We waren toeschouwer, maar ook mimespeler en clown.

De voorwerpen die Eva had meegenomen hielpen daarbij.
Een hoedje werd een slaaptovermuts. Goochelsjaaltjes werden poetsdoeken voor de onzichtbare inhoud die een ober vanaf zijn wankele dienblad over een klant morste. Emoties waren nooit ver weg: bloemen werden afgepakt, er werd ruzie gemaakt over een oude krant – en alles leverde zulke grappige situaties op dat er heel wat werd afgelachen.

Als begeleider was het soms even spannend. Begrijpen de deelnemers van Abrona wel wat de bedoeling is? Zien ze het verschil tussen echt en nep? Worden ze straks niet écht boos? En blijft het ook voor de buurtbewoner en woonbegeleiders leuk?
En ja – dat bleef het. Juist door de verscheidenheid aan deelnemers ontstonden steeds weer verrassende improvisaties. Niemand werd echt boos; het was duidelijk dat het spel was.
De uitvergrote emoties van de deelnemers maakten het spel juist interessanter. Er viel daardoor meer te beleven: niet alleen meer lol, maar ook het besef dat emoties er mogen zijn – en dat ze er kunnen zijn, zonder dat het meteen zwaar wordt.

Voor veel volwassenen – ook zij met een verstandelijke beperking – is het soms lastig om vanzelf tot spel te komen. De vormen zonder woorden helpen dan enorm. Geen dooddoeners, geen overanalyse. Stil zijn was nog nooit zo enerverend.

Na afloop werd er natuurlijk toch nog even gepraat. Deelnemers namen afscheid met de woorden:
“Wanneer is het weer?”
“Het lijkt me leuk als je nog eens komt.”
“Gaan we ook nog een keer improviseren mét woorden?”
“Gaan we een keer een echte voorstelling maken, dat de mensen mogen kijken?”